Het positieve van kuddegedrag

De mens is een kuddedier. Hè, dat is een vervelende gedachte voor een jonge vrouw die zelfbewust in het leven staat en haar eigen keuzes maakt. Of eigenlijk dus: denkt haar eigen keuzes te maken. Maar hoera: het is voor bedrijven ook een goed bericht. Mits je het maar slim gebruikt.

Zo is er een Amerikaanse psycholoog met de naam Robert Cialdini, die onderzocht heeft hoe je milieubewust gedrag kunt stimuleren door het kuddegedrag te aan te spreken. Cialdini vroeg milieubeschermers in Californië om deurhangers te plaatsen bij 2.500 huizen. De deurhangers hadden vier verschillende boodschappen, namelijk dat mensen geld kunnen besparen door zuinig te zijn met energie; dat zij de hulpbronnen van de aarde in tact houden door energie te sparen; dat zij zich gedragen als verantwoordelijke burgers door energie te sparen; of dat de buren ook zuinig zijn met energie. Vrijwel iedereen denkt dat het verhaal over de buren de minste indruk maakt. Maar als er wordt gekeken naar gedragsveranderingen, blijkt dat de verwijzing naar de eigen portemonnee, de samenleving of het milieu weliswaar leidt tot kleine verbeteringen in gedrag, maar dat het voorbeeld van de buren veel inspirerender werkt en de meeste besparingen opleverde. (bron: de Volkskrant, 27 oktober 2007)

Blijkbaar werkt ook hier het principe dat mensen bij de groep willen horen, net zoals ik in mijn vorige blog-bericht schreef. En dat ze hun gedrag aanpassen op het gedrag van de groep. In organisaties is dat natuurlijk merkbaar als een nieuwe medewerker in dienst treedt. Hij of zij past zich al snel aan aan de gewoontes en gebruiken in de organisatie.

Het voorbeeld van Cialdini laat zien dat je dit principe dus kunt gebruiken om gedrag te beïnvloeden. Stel dat een aantal mensen in je bedrijf ongewenst gedrag vertoont. Laat ik een simpel voorbeeld nemen: een aantal monteurs onderhoudt zijn bedrijfsbus niet goed. Dan kun je dus beter niet praten over dat het beter is om de bus te wassen omdat dat het bedrijf een professionelere uitstraling geeft waardoor (potentiele) klanten positief (gaan) denken over het bedrijf. Of dat een monteur de bus moet wassen omdat dat moet. Nee, je kunt beter zeggen dat de meeste monteurs bij het bedrijf hun bus wél wassen.

Of dat de meeste consultants hun uren wel bijhouden. Of dat bijna alle verkopers wel een bezoeksrapport maken.

Je kunt dus beter de nadruk leggen op 'goed' gedrag dat de meeste medewerkers wel vertonen, dan te wijzen op het 'foute' gedrag van een aantal medewerkers. Omdat de wens om bij de groep te horen blijkbaar erg bepalend is voor wat we doen en welke keuzes we maken. Tja, een mens blijft een kuddedier. Ook jij en - helaas ? - ook ik.